Şunu hayal edin: Laboratuvarda oturan bir bilgisayar, temelde sıfırdan yepyeni yaşam formları "üretiyor". Stanford ve Arc Enstitüsü'nde tam olarak böyle oldu; araştırmacılar, yapay zeka kullanarak bakterileri öldürebilen virüsler tasarladılar. Ve evet, yapay zeka tarafından yaratılan bu virüsler gerçek hayatta da işe yarıyor.
İşte bu ne kadar çılgınca, ilk kez birisi yapay zekayı kullanarak sıfırdan bir virüs genomu yaratıyor. Doğanın ödevini kopyalamak yok, mevcut tasarımları değiştirmek yok. Saf dijital yaratıcılığın canlı biyolojiye dönüşmesi...
Evo Yapay Zeka Sistemi Bakterileri Öldürecek
Evo adlı yapay zeka sistemi, ChatGPT gibi çalışıyor; ancak kitap ve makalelerle eğitilmek yerine, 2 milyon farklı virüs genomundan öğreniyor. Araştırmacılar, phiX174 adlı basit bir virüsün yeni versiyonlarını tasarlamasını istediklerinde, Evo 302 tamamen orijinal genetik plan oluşturdu. İşin ilginç yanı mı? Bunlardan on altısı laboratuvarda canlandı ve E. coli bakterisini başarıyla enfekte etti.
Laboratuvarı yöneten Brian Hie, "Bu, dijital kodun biyolojiye dönüşmesini izlemek gibiydi" dedi. Sesindeki heyecanı ve belki de biraz gerginliği neredeyse duyabiliyorsunuz.
Potansiyel getirisi çok büyük. Her yıl yüz binlerce insanı öldüren antibiyotik dirençli enfeksiyonlar için süper şarjlı tedavilerden bahsediyoruz. Yapay zekanın, antibiyotiklerin artık dokunamadığı belirli bakterileri avlamak için özel virüsler tasarladığını hayal edin. Ya da bu tasarımcı virüslerin genetik hastalıkları tedavi etmek için minik teslimat kamyonları olarak kullanıldığı gen terapisini düşünün.
Ancak işler tam da burada tatsızlaşıyor. Sentetik biyolojinin babası sayılan J. Craig Venter, endişelerini abartmadı. Bunu "deneme yanılmanın daha hızlı bir versiyonu" olarak nitelendirdi ve aynı teknolojinin, basit bakteri öldürücülerden çok daha kötü virüsler yaratmak için kötüye kullanılabileceği konusunda uyardı.
Evo şu anda yalnızca insanlara zarar vermeyen virüsleri biliyor. Peki ya altta yatan teknoloji? Teorik olarak daha tehlikeli şeyler için yeniden eğitilebilir. Bu, şu anda yalnızca kurabiye yapmayı bilen, ancak yanlış yemek kitabı verilirse dinamit yapmayı öğrenebilen bir tarif üreticisine benziyor.
Yapay zekanın sentetik hücreler üretmesine daha yıllar var; bu basit virüslerdeki binlerce genetik harf yerine milyonlarca genetik harfe ihtiyaç duyulurdu. Ancak Ginkgo Bioworks gibi şirketler, insan eli değmeden yapay zeka tasarımından canlı organizmaya geçebilecek tamamen otomatik sistemler üzerinde çalışıyor.
Gerçekten nefes kesici ve aynı zamanda rahatsız edici. Hayatın kendisinin programlanabilir hale geldiği, dijital kod ile biyolojik gerçeklik arasındaki çizginin nihayet ortadan kalktığı ana tanıklık ediyor olabiliriz. Asıl soru, bu teknolojinin her şeyi değiştirip değiştirmeyeceği değil, bundan sonra olacaklara hazır olup olmadığımız.
