Tıp dilinde pnömoni, halk arasında ise zatürre olarak bilinen bu hastalık, akciğer dokusunun iltihaplanması sonucu ortaya çıkıyor. Dünya genelinde en sık görülen enfeksiyonlardan biri olan zatürre, aynı zamanda ölüm nedenleri arasında üst sıralarda yer alıyor.
Türkiye’de her yıl yaklaşık 300 bin kişiye zatürre tanısı konuluyor. Sağlık Bakanlığı’nın 2023 yılı verilerine göre zatürre, hastaneye en çok yatış gerektiren enfeksiyon olma özelliğini korurken, ölüm sebepleri arasında da ilk 10 hastalık arasında bulunuyor.
Aşı Hayat Kurtarır
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Reha Baran, zatürreden korunmanın özellikle risk grupları için yaşamsal öneme sahip olduğunu belirtiyor. Prof. Baran, “Bu hastalıktan en etkili korunma yöntemi; 65 yaş üstü kişiler ve kronik hastalığı bulunanların düzenli olarak yıllık grip aşısı yaptırması ve bir kez zatürre aşısı olmasıdır” diyor.
Zatürreye karşı bağışıklık kazandıran bu aşıların, özellikle sonbahar ve kış aylarında enfeksiyon riskini önemli ölçüde azalttığına dikkat çekiliyor.
Kış Aylarında Risk Katlanıyor
Zatürre vakaları sonbahar ve kış aylarında belirgin bir artış gösteriyor. Bunun başlıca nedenleri arasında grip (influenza), RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs) ve koronavirüs gibi solunum yolu virüslerinin bu mevsimlerde daha sık görülmesi yer alıyor.
Bu virüsler, akciğerlerin doğal savunma sistemini zayıflatarak bakterilerin kolayca yerleşip iltihap oluşturmasına zemin hazırlıyor. Soğuk hava, kapalı alanlarda uzun süre vakit geçirilmesi ve yetersiz havalandırma da mikroorganizmaların hızla yayılmasına neden oluyor.
Bağışıklık Sistemini Zayıflatan Etkenler
Soğuk havalarda burun ve solunum yollarının savunma mekanizmalarının zayıflaması, zatürreye yakalanma riskini artırıyor. Ayrıca güneş ışığının azalması, vücuttaki D vitamini seviyesini düşürerek bağışıklık sistemini olumsuz etkiliyor.
Buna ek olarak, KOAH, kalp yetmezliği ve diyabet gibi kronik hastalıkların soğuk havalarda ağırlaşması, zatürre gelişimini kolaylaştıran diğer önemli faktörler arasında yer alıyor.
Belirtiler Hızla Ağırlaşabiliyor
Zatürre, genellikle basit bir soğuk algınlığı gibi başlayıp kısa sürede ciddi bir enfeksiyona dönüşebiliyor. Hastalığın erken döneminde 38–40 dereceye varan yüksek ateş, titreme ve öksürük görülüyor.
Öksürük başlangıçta kuru olurken, ilerleyen günlerde sarı, yeşil veya pas renginde balgamlı hale gelebiliyor. Diğer belirtiler arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı, halsizlik, kas ve eklem ağrıları sayılıyor. Özellikle virüs kaynaklı zatürrelerde kas ağrıları daha belirgin olabiliyor.
Tedavide Erken Müdahale Hayati Önem Taşıyor
Zatürre tedavisinde amaç; enfeksiyonu ortadan kaldırmak, akciğer fonksiyonlarını yeniden düzenlemek ve nefes darlığı ya da organ yetmezliği gibi komplikasyonları önlemek.
Hastalığın bakteri kaynaklı olması durumunda tedavinin temelini antibiyotikler oluşturuyor. Ancak yanlış ilaç kullanımı, tedavi sürecini zorlaştırabileceği için hastaların mutlaka bir hekim kontrolünde tedavi görmeleri gerekiyor.
