Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile bir araya gelecek. Her iki liderin de sosyal medya hesaplarından duyurulan görüşme, Türkiye-ABD ilişkileri açısından kritik başlıklara ev sahipliği yapacak.
Masada öne çıkan konular arasında Ankara’nın F-35 programına dönüşü, Boeing uçaklarıyla ilgili ticari anlaşmalar ve yeni F-16 alımları bulunuyor.
Trump’tan F-35 Açıklaması
ABD Başkanı Donald Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada Erdoğan ile yapılacak görüşmeye dikkat çekti. Trump, “Cumhurbaşkanı ile Boeing uçaklarının büyük ölçekli satışı, önemli bir F-16 anlaşması ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin devamı dâhil birçok ticaret ve askeri anlaşma üzerinde çalışıyoruz” ifadelerini kullandı.
Trump’ın, Türkiye’nin yeniden F-35 programına dahil edilmesine doğrudan değinmesi, “F-35’ler geri geliyor mu?” sorusunu gündeme taşıdı. Bu açıklama, Ankara ile Washington arasındaki savunma işbirliği konularında yeni bir dönemin işareti olarak değerlendiriliyor.
Kongre Engeli ve S-400 Şartı
Türkiye, Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemi nedeniyle 2019’da F-35 programından çıkarılmıştı. 2020 Savunma Bütçe Yasası’nda Türkiye’ye F-35 satışının, S-400’lerin tamamen devreden çıkarılması ve gelecekte benzer sistemlerin alınmayacağına dair garanti verilmesi gibi şartlara bağlanması kararlaştırılmıştı.
Dolayısıyla, Trump’ın olumlu yaklaşımı tek başına yeterli değil. Kongre’nin mevcut yasa üzerinde değişikliğe gitmesi veya yeni bir yasal düzenleme yapması gerekiyor. Bu süreçte, İsrail ve Yunan lobilerinin Kongre’deki etkisi en büyük engellerden biri olarak öne çıkıyor.
Nitekim bu ay, Türkiye karşıtlığıyla bilinen Kongre üyeleri 2026 Savunma Bütçe Yasa Tasarısı’na ek maddeler sunarak Türkiye’ye yönelik F-35 satışını engellemeyi amaçladı.
Türkiye’nin Ödeme Hatırlatması
Cumhurbaşkanı Erdoğan, haziran ayında Hollanda’daki NATO Zirvesi sonrasında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin daha önce F-35’ler için yaptığı ödemeyi hatırlatmıştı. Erdoğan, “F-35 konusunda 1 milyar 300-400 milyon dolar ödeme yaptık. Uçakları alma noktasında Sayın Trump’ın da iyi niyetli olduğunu gördük” ifadelerini kullanmıştı.
Boeing, F-16 ve Yeni Anlaşmalar
Bloomberg’in iddiasına göre Türk yetkililer, geniş kapsamlı bir savunma ve ticaret paketi üzerinde çalışıyor. Bu paket; 250 adet Boeing yolcu uçağını, 40 adet F-35 savaş uçağını, 40 adet F-16 Viper modelini ve çeşitli mühimmat alımını kapsıyor.
Bu iddialar doğru çıkarsa, Beyaz Saray’daki Erdoğan-Trump görüşmesi, yalnızca F-35’ler değil, aynı zamanda Türkiye’nin hava gücünü yenileyecek ve sivil havacılığa büyük katkı sağlayacak bir dizi anlaşmanın başlangıç noktası olabilir.
