Türkiye’de konut kiralarının hızla yükselmesiyle birlikte, barınma krizine çözüm arayışları hız kazandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un geçtiğimiz günlerde duyurduğu yeni model, sosyal konutların yalnızca satılık değil, kiralık olarak da sunulmasını içeriyor. Bu kapsamda, yıl sonunda 81 ilde TOKİ öncülüğünde kiralık sosyal konut projelerine başlanacak. İlk uygulamalar ise İstanbul’un her iki yakasında hayata geçirilecek.
Barınma Krizi Derinleşiyor
Son yıllarda dar ve orta gelirli vatandaşlar için en büyük sorun yüksek kira bedelleri oldu. Türkiye genelinde 100 metrekarelik bir konutun ortalama kira bedeli 21 bin TL’yi, İstanbul’da ise 28 bin TL’yi aştı. Bu fiyatlar, özellikle yeni ve depreme dayanıklı evlerde çok daha yukarı çıkabiliyor. Mevcut ekonomik koşullarda, barınma giderlerinin hanehalkı gelirinin yarısını aşması, birçok aile için yaşam standardını tehdit eder hale geldi. Kira artışlarını sınırlamak için getirilen yasal düzenlemeler ise uygulamada yeterince etkili olamadı.
Kiracı-Ev Sahibi İlişkileri Gerildi
Artan kiralar, yalnızca ekonomik değil sosyal sorunları da beraberinde getirdi. Ev sahibi ve kiracılar arasında yaşanan anlaşmazlıklar, dava sayılarında ciddi artışa yol açtı. Hukuk sistemi bu yoğunlukla baş etmekte zorlanırken, bazı uyuşmazlıklar adli vakalara dönüşerek toplumsal huzuru zedeledi.
Yeni Modelle Güvence ve Uygun Fiyat Bir Arada
TOKİ tarafından yapılacak kiralık sosyal konutlar, dar gelirli vatandaşlar için ciddi bir alternatif sunacak. Bu modelle, kiracılar hem daha uygun fiyatlarla ev kiralayabilecek hem de devletin kurumsal güvencesi sayesinde fahiş zam baskısı ve keyfi tahliyelerle karşılaşmayacak. Sosyal konutlara başvuru için satılık projelerde olduğu gibi gelir ve mülkiyet kriterlerinin geçerli olması bekleniyor.
Arz Yetersizliği Krizi Derinleştiriyor
Kira fiyatlarının artmasında en büyük etkenlerden biri de konut arzının yetersizliği. 2024 verilerine göre Türkiye’de ev sahipliği oranı yüzde 56,1’e gerilerken, kiracı oranı yüzde 28’e ulaştı. Bu oranlar, konut piyasasında ciddi bir dengesizlik olduğunu gösteriyor. Yatırımcıların yüksek faiz oranları ve kredi kısıtlamaları nedeniyle konut alımından uzaklaşması da kiralık ev arzını olumsuz etkiliyor.
Dönüşüm Sürecine Destek
İstanbul’da yaklaşık 600 bini çok riskli olmak üzere 1,5 milyon konutun dönüşümü hedefleniyor. Bakanlık, “Yarısı Bizden” kampanyası kapsamında önemli mali destekler sunsa da, dar gelirli vatandaşların geçici kira ihtiyacı büyük bir engel oluşturuyor. Yeni kiralık sosyal konut modeli, dönüşüm sürecinde evlerinden ayrılmak zorunda kalan vatandaşlara güvenli ve uygun fiyatlı bir geçici barınma imkânı sunarak bu süreci hızlandırabilir.
Projelerin Detayları Yıl Sonunda Netleşecek
Sosyal kiralık konut projelerinin detayları yıl sonunda kamuoyuyla paylaşılacak. Projelerin 2026 yılında inşasına başlanması hedefleniyor. Bu sürecin başarılı olması, konut piyasasında dengelenmeyi sağlarken, barınma krizine karşı sürdürülebilir bir çözüm oluşturabilir.
