Deniz parkları, biyolojik çeşitliliği korumak amacıyla belirlenen özel deniz alanlarıdır. Bu bölgelerde balıkçılık, sanayi veya turizm faaliyetleri gibi insan etkinlikleri kısıtlanabilir ya da tamamen yasaklanabilir. Çevre koruma odaklı gibi görünen bu düzenlemeler, Ege Denizi gibi stratejik öneme sahip bölgelerde siyasi ve jeopolitik tartışmalara yol açıyor.
Yunanistan’ın Planı Ne?
Yunanistan, “1 No’lu Güney Ege Ulusal Deniz Parkı” adıyla Güney Kikladlar bölgesinde bir park oluşturmayı ve İyon Denizi’nde de benzer bir alan belirlemeyi planlıyor. Yunan basınında yer alan haberlere göre, park kapsamına Kinaros ve Levitha adaları ile çevresindeki bazı adacıklar da dahil edildi. Bu adalar, Türkiye’nin “egemenliği devredilmemiş” olarak gördüğü bölgeler arasında bulunuyor ve geçmişte Türk savaş uçaklarının alçak uçuşlarıyla gündeme gelmişti.
Kathimerini gazetesine göre, bu parkların devreye girmesi, Türk balıkçılarının engellenmesi ve bölgedeki bazı ekonomik faaliyetlerin durdurulması gibi ihtimallerle yeni bir gerginlik yaratabilir. Ankara ise bu hamleyi, Yunanistan’ın Avrupa Birliği desteğiyle Ege’de fiili bir egemenlik alanı yaratma çabası olarak değerlendiriyor.
Türkiye’den “Yarı Kapalı Deniz” Açıklaması
Türkiye, Ege Denizi’ni “yarı kapalı deniz” olarak tanımlıyor ve bu tür denizlerde kıyıdaş ülkelerin ortak hareket etmesi gerektiğini, tek taraflı kararların uluslararası deniz hukukuna aykırı olduğunu savunuyor. Ankara, Yunanistan’ın adımlarına karşılık kendi deniz parklarını ilan etmeye hazırlandığını açıklarken, iş birliğine açık olduğunu ancak çevre koruma kisvesi altında siyasi hamlelere izin vermeyeceğini belirtiyor.
Yunanistan ise Ege’deki egemenlik ve deniz yetki alanlarının uluslararası antlaşmalarla net biçimde tanımlandığını, bu nedenle deniz parkı ilanının tamamen kendi egemenlik hakkı olduğunu vurguluyor.
Ege’de Yeni Bir Kriz Kapıda mı?
Uzmanlara göre, deniz parkları meselesi çevre koruma amacını aşarak, balıkçılık, seyir güvenliği ve ekonomik faaliyetler üzerinden iki ülke arasında yeni bir kriz başlığı haline gelebilir. Özellikle Kinaros ve Levitha gibi statüsü tartışmalı adacıkların bu planlara dahil edilmesi, taraflar arasındaki gerginliği artırıyor.
Her iki ülkenin de ilerleyen dönemde Ege’de deniz parkları konusunda karşılıklı adımlar atması beklenirken, gerginliğin diplomatik yollardan çözüme kavuşup kavuşmayacağı merak konusu.
