Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 4-5 Kasım 2023’te gerçekleştirilen 38. Olağan Kurultayı ile 6 Nisan 2025’te yapılan 21. Olağanüstü Kurultayı hakkında açılan iptal davaları birleştirildi. Ancak süreci dikkat çekici kılan asıl gelişme, mahkeme tutanağında ilk kez “mutlak butlan” ifadesinin yer alması oldu.
Gazeteci Alican Uludağ’ın aktardığına göre, mahkeme kayıtlarında davacılar, söz konusu kurultayların “yok hükmünde” olduğunun tespitini ve bu nedenle iptalini talep etti. Ayrıca, Özgür Özel ve mevcut MYK ile Parti Meclisi üyelerinin görevden alınarak, eski Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ve önceki PM üyelerinin görevlerine iade edilmesi istendi.
“Mutlak Butlan” Ne Demek?
Türk hukuk sisteminde “mutlak butlan”, bir hukuki işlemin en ağır geçersizlik türü olarak kabul ediliyor. Bu kavram, kökenini Roma hukukundaki “actus nullus” anlayışından alıyor. Eğer bir işlem, hukuk düzeninin temel değerlerine veya işlem için zorunlu kabul edilen kurallara aykırıysa, o işlem baştan itibaren yok sayılıyor.
Bu tür işlemler geçersiz kabul edildiğinden, hiçbir hukuki sonuç doğurmuyor. Mahkemeler bu geçersizliği re’sen (kendiliğinden) dikkate alabiliyor ve herhangi bir taraf ileri sürmese bile hüküm kurabiliyor. Ayrıca mutlak butlanlı işlemlere karşı zamanaşımı da işlemiyor.
Hangi Hallerde Uygulanır?
Mutlak butlan genellikle şu durumlarda devreye giriyor:
Emredici hukuk kurallarına aykırılık: Kanunla zorunlu kılınan kuralların ihlali durumunda (örneğin gayrimenkul satışında noter şartı).
Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırılık: Fuhuş, insan onuruna aykırı sözleşmeler, evlilik dışı “anlaşmalı ayrılık” gibi durumlar.
Şekil şartlarının yokluğu: Örneğin, resmi nikah yapılmadan evlilik geçerli sayılmaz.
Kişisel ehliyet eksikliği: Ağır akıl hastalığı nedeniyle ayırt etme gücü olmayan bir kişinin yaptığı işlemler de mutlak butlan kapsamındadır.
CHP Davasında Ne Anlama Geliyor?
Mahkemeye sunulan talepler doğrultusunda, kurultayların yapılma usulü, oy kullanma ve karar alma süreçlerinin parti tüzüğü ve Siyasi Partiler Kanunu’na aykırı olduğu iddia ediliyor. Eğer mahkeme bu iddiaları haklı bulur ve kurultayları “mutlak butlanla sakatlanmış” kabul ederse, alınan tüm kararlar geçersiz sayılabilir. Bu durumda Özgür Özel ve mevcut yönetimin hukuken görevsiz olduğu yönünde bir hüküm doğabilir.
Ancak bu, oldukça istisnai bir karardır. Siyasi partilerin iç işleyişine yargı müdahalesi, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay içtihatlarına göre sınırlı bir çerçevede değerlendiriliyor. Dolayısıyla, “mutlak butlan” iddiasının kabul edilip edilmeyeceği, delil ve hukuki dayanakların gücüne bağlı olacak.
