Anayasa Mahkemesi (AYM), sahipsiz hayvanlarla ilgili yasal düzenlemeler içeren 7527 sayılı Kanun'a ilişkin yapılan iptal başvurusunu reddetme gerekçesini Resmi Gazete'de yayımladı. Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP), 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nda yapılan değişikliklerin Anayasa'ya aykırı olduğu iddiasıyla yaptığı başvuru, Yüksek Mahkeme'nin 7 Mayıs'taki Genel Kurulu'nda reddedilmişti.
AYM, kararında düzenlemelerin özellikle yaşam hakkı ile kişinin maddi ve manevi varlığının korunması hakkının bir gereği olduğu vurgusunu yaptı.
Bakımevi Zorunluluğu ve Yaşam Hakkı
Kararda, 5199 sayılı Kanun'un 3. maddesindeki değişiklikle, sahipsiz sokak hayvanlarının sahiplik ilişkisi kurulmaksızın bakım imkanının ortadan kaldırıldığı ve bu hayvanların bakımevine alınarak sahiplendirilinceye kadar burada tutulmasının hüküm altına alındığı hatırlatıldı.
Düzenlemenin, "sahipsiz evcil hayvanların insanların sağlığı ve vücut bütünlüğü açısından oluşturabileceği risklerin ortadan kaldırılması amacıyla öngörüldüğü" belirtildi.
Özellikle köpeklerin sahiplenilmeden bakılmasının sonlandırılmasının, insan yaşamına ve vücut bütünlüğüne yönelik tehlikelerin bertaraf edilmesine katkı sunacağı değerlendirildi.
AYM, sahipsiz hayvanların bakımevlerine alınması yönteminin, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkından kaynaklanan pozitif yükümlülükle çelişen bir yönü bulunmadığını değerlendirdi.
Ötanazi ve İnsanın Sağlığı
Kararda, bakımevine alınan köpeklere "belli şartlarda ötanazi uygulanması"na ilişkin düzenleme de ele alındı.
Ötanazi uygulamasının, devlete yüklenen insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlama ödeviyle ve çevre hakkından kaynaklanan pozitif yükümlülük çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği ifade edildi.
Kuralda ötanazi tedbirinin, insanın sağlığı ve vücut bütünlüğünün korunması gerekliliğinden hareketle, istisnai olarak belirli koşulların bulunması halinde uygulanmasının öngörüldüğü belirtildi.
Yerel Yönetimlere Hapis Cezası ve Kanunilik İlkesi
Kanun'da yerel yönetimlere sahipsiz köpeklerle ilgili idari tedbirleri alma yükümlülüğü getirilmesi ve buna uymayan belediye başkanları ile yetkililere 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası öngörülmesi de AYM incelemesinden geçti.
AYM, cezai düzenlemenin caydırıcılık maksadıyla yapıldığını, ilgililerin hangi somut eyleme cezai yaptırım uygulandığının, cezanın miktarı ve türünün açıkça belirlendiğini kaydetti.
Bu nedenle, düzenlemede "Suç ve cezaların kanuniliği ilkesine aykırı bir yön bulunmadığı" sonucuna varıldı.
Bakımevlerinin kurulması, besleme ve rehabilitasyon faaliyetleri için gerekli mali kaynağın ayrılması ve amaca uygun sarf edilmesi gerektiği vurgulandı. Buna uymayanlara hapis cezası öngörülmesinin, ulaşılmak istenen amaç bakımından elverişli olduğu değerlendirildi.
Kararda, insanın sağlığı ve vücut bütünlüğüne yönelik fiilen zarar doğurmayan ancak zarar tehlikesi açık ve yakın olan fiiller için de hürriyeti bağlayıcı ceza öngörülmesinde anayasal bir engel bulunmadığının altı çizildi.
Bu gerekçelerle Yüksek Mahkeme, Kanun'daki değişikliklerin Anayasa'ya aykırı olmadığına hükmetti.
