Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Dijital Türk Lirası Projesi’nin ikinci faz çalışmalarına ilişkin ilerleme raporunu yayımlayarak kamuoyunu bilgilendirdi.
2023 sonunda paylaşılan Birinci Faz Değerlendirme Raporu’nun ardından başlatılan bu yeni aşama, dijital para altyapısının olgunlaştırılması ve genişletilmesine odaklanıyor. Merkez Bankası, ulusal paranın dijitalleşmesiyle birlikte güvenilirliğin, egemenliğin ve ödeme sistemlerindeki verimliliğin artırılmasını amaçlıyor.
Rapora göre çalışmalar, daha önce belirlenen ve projenin omurgasını oluşturan beş temel ilke çerçevesinde sürdürülüyor: mahremiyet, teknolojik ve mimari esneklik, birlikte çalışabilirlik, “önce zarar vermeme” prensibi ve tek bir finansal aracı kuruma bağımlı olmama.
Dijital Türk Lirası ile sağlanması hedeflenen en önemli kazanımlardan biri, mevcut ödeme sistemlerini tamamlayacak yenilikçi bir kanal yaratılması. Bu doğrultuda, ödemelerde ortak bir standart geliştirilmesi ve finansal kapsayıcılığın genişletilmesi planlanıyor.
Dijital para altyapısı; mobil ödemeler, mikro ödemeler ve otomatik işlem tetiklemeleri gibi alanlarda yeni çözümlerin ortaya çıkmasına imkan tanıyacak. Böylece hem bireyler hem de işletmeler için daha erişilebilir ve hızlı bir ödeme ortamı oluşması hedefleniyor.
İkinci faz çalışmalarında birinci fazda geliştirilen prototip sistem daha ileri bir seviyeye taşınıyor. TCMB, teknoloji paydaşlarıyla işbirliği içinde prototipin “asgari çalışır ürün” seviyesine getirilmesi üzerinde çalışıyor.
Aynı zamanda finansal aracı kurumların sisteme dahil edilmesine yönelik teknik ve operasyonel hazırlıklar da devam ediyor.
İkinci fazın en dikkat çeken başlıkları arasında programlanabilir ödemeler ve çevrimdışı ödeme çözümleri yer alıyor. Programlanabilir ödeme; belirli koşullar gerçekleştiğinde otomatik olarak harekete geçen ödeme mekanizmalarını ifade ediyor.
Çevrimdışı ödeme ise internet bağlantısının olmadığı ortamlarda bile güvenli işlem yapılabilmesini hedefliyor.
TCMB ayrıca sınır ötesi ödemelere ilişkin kavram ispatı niteliğinde çalışmalar yürüttü. Bu çalışmalar, dijital paranın uluslararası ödeme sistemleriyle nasıl entegre olabileceğine yönelik ilk adımlar olarak değerlendiriliyor.
Öte yandan projenin teknolojik altyapısı kadar hukuki ve iktisadi yönlerinin de incelendiği, bu alanlarda hazırlık ve analiz çalışmalarının sürdüğü belirtiliyor.
Önümüzdeki süreçte, sistemin performansını ve işlevselliğini ölçmek amacıyla yeni pilot testler gerçekleştirilecek. Bu testlerde hem sistem iyileştirmeleri hem de farklı senaryoların denenmesi planlanıyor.
Özellikle anlık kullanım seviyesinin artırıldığı yoğun test senaryoları ile altyapının dayanıklılığı değerlendirilecek. TCMB, çalışmalardan elde edilen bulguları ilerleyen dönemlerde kamuoyuyla paylaşmayı sürdüreceğini belirtiyor.
