İsrail’de uzun süredir tartışma konusu olan Ultra Ortodoks Yahudilerin (Haredi) zorunlu askerlikten muaf tutulmasına yönelik yasa krizi, koalisyon hükümetini çökme noktasına getirdi.
Degel HaTorah partisinden sonra Agudat Israel üyeleri de tasarının Meclis’e sunulmaması üzerine hükümetten çekildiklerini açıkladı. Aynı çizgide yer alan Şas Partisi’nin de istifasıyla birlikte Başbakan Binyamin Netanyahu’nun liderliğindeki hükümet, Meclis’teki çoğunluğunu kaybetti.
Netanyahu Hükümeti Azınlığa Düştü
Şas Partisi’nin çekilmesiyle birlikte hükümetin sandalye sayısı 61'in altına gerileyerek, 120 sandalyeli Meclis'te salt çoğunluğu kaybetti. Bu gelişme, Netanyahu hükümetini resmi olarak bir azınlık hükümeti konumuna düşürdü. Meclis’in yaz tatilinde olması ve yeni gensoru önergesinin 6 ay boyunca sunulamayacak olması, hükümetin Eylül ayına kadar görevde kalmasına olanak sağlıyor.
Muhalefetten Sert Tepkiler ve Seçim Çağrısı
Ana muhalefet lideri Yair Lapid, hükümetin artık meşruiyetini yitirdiğini ve özellikle savaş gibi hayati kararları alma yetkisine sahip olmadığını savundu. Lapid, “Bir azınlık hükümeti askerleri savaşa gönderemez. Kimin yaşayıp kimin öleceğine karar veremez” ifadeleriyle hükümete sert eleştiriler yöneltti.
Netanyahu’nun Gazze, Suriye ya da Suudi Arabistan’la yapılacak diplomatik anlaşmalar hakkında söz söylemeye hakkı olmadığını belirten Lapid, erken seçim çağrısında bulundu.
İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te verdiği kararla, Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı bulunmadığını açıklamıştı. Karar doğrultusunda hükümet, askerlik çağındaki yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine celp göndermeye başladı. Kalan grup için de Temmuz itibarıyla askerlik davetlerinin gönderileceği bildirildi.
Koalisyonun Haredi ortakları, söz konusu yasa çıkarılmadığı sürece Meclis oturumlarına katılmayacaklarını duyurarak fiili bir boykot başlattı. Yapılan oylamada gerekli çoğunluk sağlanamayınca hükümetin düşmesi şimdilik engellendi.
Krizin Odağında Ne Var?
İsrail’de her 18 yaşını geçen bireyin zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ancak dini eğitimle meşgul olan Harediler, yıllardır bu hizmetten muaf tutuluyordu. Özellikle 7 Ekim 2023’ten bu yana yaşanan güvenlik krizleri ve askeri personel ihtiyacındaki artış, bu ayrıcalığın yeniden tartışılmasına neden oldu. Mahkeme kararına rağmen hükümetin yasa çıkaramaması, kriz noktasına ulaştı.
