Airbus, A320 uçak ailesinde keşfedilen ciddi bir yazılım hatası nedeniyle dünya genelinde acil güncelleme yapılması gerektiğini duyurdu. Ekim ayında ABD ile Meksika arasında sefer yapan JetBlue Airways’e ait A320’nin aniden irtifa kaybetmesi üzerine başlatılan teknik inceleme, sorunun kaynağının güneş radyasyonu olduğunu ortaya koydu. Yolculuk sırasında en az 15 kişinin yaralanması ve uçağın Florida’ya acil iniş yapmak zorunda kalması, araştırmayı daha da kritik hâle getirdi.
Güneş Radyasyonu Uçuş Kumandasını Etkiliyor
Airbus’ın sunduğu rapora göre yüksek irtifalarda yoğun güneş radyasyonu, uçak içi bilgisayarlardan birinin uçuş kontrol verilerini bozabiliyor. Modern uçaklarda kritik verileri yöneten bu sistemlerdeki en küçük hata, uçuş güvenliğini tehlikeye atabilecek sonuçlara yol açabiliyor. Sorun, özellikle fly-by-wire sistemi kullanan A320 ailesi uçaklarını etkiliyor. Bu sistem, pilot kumandalarını elektronik sinyallere çevirerek uçuş yüzeylerine aktarıyor ve doğrudan mekanik bağlantı içermiyor.
EASA’dan Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi
Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), Airbus’ın tespitlerinin ardından hızlı bir şekilde “Acil Uçuşa Elverişlilik Direktifi” yayımladı. EASA, A320 ailesindeki hassasiyeti gidermek için uçak içi bilgisayara yönelik yazılım düzeltmesinin tüm operatörler tarafından uygulanmasını zorunlu kıldı. Sorun çözülene kadar hiçbir uçağın yolcu taşımasına izin verilmeyeceği belirtildi.
Dünya Genelinde Binlerce Uçak Etkilendi
EASA’nın direktifinin ardından birçok ülke benzer kararlar alarak havayolu şirketlerine talimat gönderdi. Hindistan’ın havacılık düzenleme otoritesi, ülkedeki 338 Airbus’ın yazılım hatasından etkilendiğini açıkladı. American Airlines yaklaşık 340 uçağının sorunlu olduğunu bildirirken, Asiana Airlines yalnızca 17 uçağının geri çağırma kapsamında olduğunu duyurdu. Japonya’nın en büyük havayolu şirketi ise bugün 13.500 yolcuyu etkileyen 95 uçuşu iptal etti.
Havacılık Tarihinin En Büyük Geri Çağırmalarından Biri
Dünya çapında 350 operatöre iletilen geri çağırma talebi, Airbus’ın 55 yıllık tarihinde karşılaştığı en büyük teknik müdahalelerden biri olarak değerlendiriliyor. A320, A318, A319 ve A321 modellerini kapsayan bu sorun, küresel ölçekte yaklaşık 6 bin tek koridorlu uçağı etkiliyor. Airbus’ın toplamda 11 bin 300 dar gövdeli uçağının aktif olduğu düşünüldüğünde, tespit edilen hata çok geniş bir filoyu ilgilendiriyor.
Yeni ve Eski Uçaklar Arasında Farklılık Var
Airbus, yaklaşık 5 bin 100 uçağın “kokpit yazılımı” güncellemesiyle üç saat içinde yeniden uçuşa hazır hale gelebileceğini ifade ediyor. Ancak yaşlı A320 ailesi uçaklarından yaklaşık 1000 tanesinin, yerleşik bilgisayar donanımlarının tamamen değiştirilmesini gerektiren daha uzun bir sürece ihtiyacı var. Bu kapsamlı değişikliklerin ne kadar süreceği henüz net değil. Analiz şirketi Cirium, Avrupa’da şu anda aktif 2 bin 586 uçağın güncellenmesi gerektiğini belirtiyor.
Havayolları İçin Yoğun ve Zorlu Bir Süreç Başladı
Yazılım sorunu nedeniyle birçok ülkede uçuş iptalleri ve gecikmeler yaşanabileceği yönünde uyarılar yapılıyor. Havayollarının operasyon planlarını yeniden düzenlemek zorunda kalması, yoğun seyahat dönemlerinde ciddi aksamalara yol açabilir. Geri çağırma süreci tamamlanana kadar A320 ailesi dünya genelinde yakından izlenmeye devam edecek.
