Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, TBMM Genel Kurulu’nda 2022 senesi ek bütçe görüşmelerinde milletvekillerine bilgi verdi. Bakan Nebati, kamu maliyesinin dünyada meydana gelen bütün olumsuz gelişmelere karşın ekonominin en kuvvetli taraflarından biri olmaya devam ettiğini belirterek, “Bugüne kadar mali disiplinden hiçbir zaman taviz vermedik, vermeyeceğiz. 2022 senesi bütçe hedef ve tahminleri 2021 senesinin ikinci yarısındaki makroekonomik görünümden hareketle tespit edilmişti. Fakat, dünyada hızla yükselen enflasyon, tedarik zincirleri ve lojistik alanındaki sıkıntılar, emtia fiyatlarındaki rekor seviyeler ile jeopolitik gerginlikler, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de makroekonomik görünüm ve varsayımlarda değişimlere yol açmıştır. Söz konusu gelişmeleri de hesaba katarak bütçemizdeki gelir tahminimizi ve ödenekleri artırıyor, vatandaşlarımızı odağına alan bir ek bütçe teklifi ile huzurlarınıza gelmiş bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
“Dünya ekonomik, siyasi ve insani alanlarda büyük belirsizlikler ve risklerle karşı karşıya”
Bakan Nebati, küresel ekonominin Rusya-Ukrayna savaşının devam eden küresel problemleri daha da derinleştirdiğini söyleyerek, “Dünya ekonomik, siyasi ve insani alanlarda büyük belirsizlikler ve risklerle karşı karşıya. Enflasyon bugün dünya ekonomisinin bir numaralı problemi ve birçok ülkede son 40 senenin en yüksek seviyelerine ulaşmış vaziyette. Örneğin, enflasyon ABD’de 1981 senesi Aralık ayından bu yana, Birleşik Krallık’ta ise 1982 senesinden bu yana en yüksek düzeyine çıkmıştır. Almanya’da ise enflasyonda dünyada petrol şokunun meydana geldiği 1973-74 dönemindeki seviyeler görülmüştür. Tedarik sıkıntıları ve lojistik sorunları halen mevcut. Emtia fiyatları yüksek seyrini sürdürüyor. Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sebebiyle enerji ve gıda fiyatlarına ilişkin fiyat baskıları devam ediyor. Petrol fiyatları 2020 senesindeki yaklaşık 43 dolar seviyesinden ortalama 3 katına çıkarak bugün 117 dolar düzeyine yükseldi. Avrupa doğalgaz fiyatları ise 2020 senesindeki yaklaşık 9,6 avro seviyesinden ortalama 12 kat artarak bugün 127 avro düzeyine ulaştı. Söz konusu rakamlar dünyada mühim bir enerji krizinin yaşandığına işaret ediyor” dedi.
“Bin 213 km uzunluğunda hızlı tren ağı yarattık”
Türkiye’nin son 20 senelik dönemde ulaştırma, sağlık ve sanayi altyapısından eğitime, ihracatta ürün ve pazar çeşitliliğinden insan kaynağına, kamu maliyesinden enerji yatırımlarına ve girişimcilik ekosistemine kadar birçok alanda mühim bir dönüşüm geçirdiğini hatırlatan Nebati, “2002-2021 döneminde havaalanı sayısını 26’dan 59’a, bölünmüş yol ve otoyol uzunluğunu 7 bin 815 km’den 32 bin 62 km’ye çıkardık. Bin 213 km uzunluğunda hızlı tren ağı yarattık. Tünel, köprü ve viyadük uzunluğunu 361 km’den bin 374 km’ye çıkardık. Organize Sanayi Bölgesi sayısını yüzde 70’ten fazla artırdık, 336’ya yükselttik. Üniversite sayısını ortalama üç kat artırdık, 207’ye çıkardık. Yenilenebilir enerjinin toplam kurulu güç içerisindeki payını yüzde 38’den yüzde 54 seviyesine yükselttik. 2002 senesinde savunma sanayinde yüzde 80 dışa bağımlılık oranı ile yürüttüğümüz proje sayısı 66 iken, 2021 senesinde proje sayısını yüzde 65’in üstünde yerlilik oranına ulaşarak 793’e yükselttik. Hastane sayısını yüzde 39’dan fazla artırdık, özellikli yatak sayısını 8 kattan fazla artırdık. Deyim yerindeyse birçok ülkenin tel tel döküldüğü pandemi sürecinde, tekrardan yapılandırdığımız ve modernize ettiğimiz sağlık altyapımız bizim böylesine büyük bir şok karşısında ne kadar dayanıklı olduğumuzu göstermiştir. Ülkemiz dış ilişkilerde de yeni bir atılım dönemindedir. Uyguladığımız ‘Girişimci ve İnsani Dış Politika’ anlayışı, ülkemizi sahada ve masada kuvvetli kılmaktadır. 2002 senesinde 163 olan dış temsilcilik sayımız, bugün itibarıyla 253’e ulaşmış olup, ülkemiz böylece dünyada en geniş diplomatik temsil ağına sahip beşinci ülke konumuna ulaşmıştır” diyerek konuştu.
“Ekonomimiz ilk çeyrekte yüzde 7,3 büyüdü”
Nebati, Türkiye’nin büyümesinin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki en derin küresel daralmanın meydana geldiği 2020 senesinde dahi büyümeyi başaran ekonominin 2021 senesinde yüzde 11 oranında büyüme ile G20 içinde birinci sıraya yerleştiğini ifade etti. Nebati, “Ekonomimiz ilk çeyrekte yüzde 7,3 büyümüş, büyümeye iç talebin katkısı 3,9 puan, dış talebin katkısı ise 3,5 puan olmuştur. Imalat kapasitesini ve büyüme potansiyelimizi yukarı çeken makine teçhizat yatırımları 2019 senesinin son çeyreğinden itibaren on çeyrektir aralıksız büyümektedir. Öncü göstergeler ekonomik aktivitedeki olumlu görünümün devam ettiğine işaret etmektedir” ifadelerinin kullandı.
“İhracatçılarımızın küresel riskleri fırsata çevirme yeteneği ve girişimciliği sayesinde ihracatımız son 21 ayın 19’unda aylık bazda rekor kırdı”
İhracatın arka arkaya rekorlar kırdığını kaydeden Bakan Nebati, “İhracatçılarımızın küresel riskleri fırsata çevirme yeteneği ve girişimciliği sayesinde ihracatımız son 21 ayın 19’unda aylık bazda rekor kırdı. 2022 senesi Mayıs ayında ihracatımız senelik 242,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaşmıştır. Bugün Türkiye ihracatta hem ülke hem ürün çeşitliliğini devamlı artırmaktadır. Hâlihazırda 1 milyar doların üstünde ihracat yaptığımız ürün sayısı 2002’de 9 iken 51’e; ülke sayısı da 2002’de 8 iken, 49’a yükselmiştir. Öbür yandan, 2021 senesinde ülkemiz turizmde dünyadan aldığı payı yüzde 2,8’e çıkarmıştır. Bugün turizm gelirleri salgın öncesi seviyelerine oldukça yaklaşmıştır. Başta enerji olmak üzere artan küresel emtia fiyatları ithalatımızın yüksek seyretmesinde ana belirleyici olmuştur. Sonuçta, 2021 senesinde 13,7 milyar dolara gerileyen cari işlemler açığı, Nisan ayı itibarıyla senelik 25,7 milyar dolar olmuştur. Fakat, enerji hariç değerlendirildiğinde cari işlemler dengesi Nisan ayında senelik 35,2 milyar dolar fazla vermiştir. Bu netice Türkiye Ekonomi Modelinin somut çıktısıdır” diyerek konuştu.
“Toplam istihdamımız 2022 Nisan ayı itibarıyla 30,4 milyon kişiye ulaşmıştır”
Bakan Nebati şu şekilde konuştu:
“Toplam istihdamımız 2022 Nisan ayı itibarıyla 30,4 milyon kişiye ulaşmıştır. Salgının derinden hissedildiği 2020 senesi Nisan ayına göre ise oluşturduğumuz ilave istihdam 5 milyon kişiyi aşmıştır. Türkiye, OECD mensupları arasında salgın öncesi döneme göre en fazla istihdam artışı sağlayan ülke olmuştur.”
“Enflasyonla mücadele konusunda lüzumlu tecrübe ve donanıma sahibiz, mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz”
Enerji ve gıda fiyatlarının arttığına değinen Nebati, “Ülkemizde de başta döviz kurunun etkisi olmak üzere fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar enflasyonu olumsuz etkilemiştir. Ülke olarak geçmişte enflasyondan çok çektik. İktidara geldiğimiz andan itibaren enflasyonla mücadele ettik ve başarıya ulaştık. Enflasyonun olumsuz etkilerinin farkındayız. Enflasyonla mücadele konusunda lüzumlu tecrübe ve donanıma sahibiz, mücadelemizi kararlılıkla sürdürüyoruz ve enflasyonu kısa zaman içerisinde düşürmeyi gene biz başaracağız. Bu süreçte vatandaşlarımızın fiyat artışlarından daha az etkilenmesi için azami çabayı gösteriyoruz. Bu kapsamda; hane halkının tüketim sepetinde mühim yer tutan gıda, temizlik, hijyen malzemeleri gibi ürünlerde, yeme-içme hizmetlerinin hepsinde, meskenlerde kullanılan elektrikte, çiftçimizin sulamada kullandığı elektrikte KDV indirimi yaptık. Kamu tarafından yönetilen/yönlendirilen fiyatlar aracılığıyla halkımız üstündeki enflasyonist baskıları azaltıcı önlemler aldık. Enerji fiyatlarındaki yüksek artışlara karşın elektrik ve doğalgazda çok mühim tutarlara ulaşan sübvansiyonlar ile vatandaşlarımızı ve sanayicilerimizi destekledik. 2022 senesinin ilk 5 ayında da meskenlerde kullanılan doğalgazı yüzde 81 oranında sübvanse ettik. 2023 senesinin ilk çeyreğinden itibaren kendi doğalgazımızı inşallah hanelere ulaştıracağız. Bundan sonra da enerji kaynaklı fiyat artışlarına karşı daha korunaklı hale geleceğiz. Kira artışlarını yüzde 25 ile sınırlayarak vatandaşlarımızı yüksek fiyat artışlarından koruma yönünde destekleyici bir adım daha attık. Öte Yandan bazı stratejik ürünlere yönelik ihracat kaynaklı fiyat artışlarını engellemek için dış ticaret önlemlerini devreye aldık. Bütün bu adımlar çerçevesinde, Devlet olarak 2022 senesinde 241 milyar lira vergi gelirinden vazgeçiyoruz. Tam bu noktada, bir hususu açıklığa kavuşturmak istiyorum. 2022 senesi Bütçe Kanununda yatırımı, imalatı, tarımı, istihdamı, esnafımızı, çiftçimizi, hülasa bütün vatandaşlarımızı desteklemek maksadıyla vergi yasalarımızda gerçekleştirilen istisna, muafiyet ve indirimlerin maliyetini gösteren 336 milyar lira vergi harcaması öngördük. Yaptığımız bu ek bütçede bunları azaltan herhangi bir düzenleme yok, esasen gündemimizde bu şekilde bir plan da yok” diyerek konuştu.
CHP milletvekilleri zaman zaman Bakanın sunumu esnasında laf attılar. AK Parti milletvekilleri CHP milletvekillerine tepki gösterdiler.
